چکیده مجله دانش علفهایهرز )۱394( ۱۱ ۱73-۱82 محمدرضا كرمی

Transcript

1 مجله دانش علفهایهرز )۱394( ۱۱ ۱73-۱82 مقایسه الگوهای مختلف كشت ذرت بر كنترل دانهای علف های هرز 1- مربی پژوهش موسسه تحقیقات گیاه پزشكی محمدرضا كرمی 2 2 و محمدعلی باغستانی * اسكندر زند نژاد 1 كشور سازمان تحقیقات آموزش و ترویج كشاورزی تهران ایران و ترویج كشاورزی تهران ایران تاریخ دریافت: 94/2/12 تاریخ پذیرش: 94/10/28 2- استاد پژوهش موسسه تحقیقات گیاهپزشكی كشور سازمان تحقیقات آموزش چکیده به منظور بررسی تاثیر الگوهای مختلف كشت بر كنترل علف های هرز در ذرت دانهای آزمایشی در مشكین دشت كرج در سال 1390 اجرا شد. تیمارها شامل كشت ذرت روی پشته + (سمپاشی نواری یک باركولتیواتور دو باركولتیواتور وجین دستی بدون وجین دستی( وكشت ذرت كف جوی + )سمپاشی سراسری سمپاشی نواری جابجایی جوی با پشته وجین دستی بدون وجین دستی( بودند. نتایج نشان داد كه كارایی تیمارهای مكانیكی )دوبار كولتیواتور و جابجایی جوی و پشته( دركاهش تراكم سلمک و تاتوره و نیز وزن خشک سلمک بیشتر از تیمارهای سمپاشی نواری و سمپاشی سرتاسری بود. تیمار كشت ذرت روی پشته + دوباركولتیواتور و تیمار كشت كف جوی + سمپاسی سراسری بهترین تیمار از نظر كنترل سوروف و قیاق بودند. تیمار كشت روی پشته + دو بار كولتیواتور از نظر كنترل علف های هرز باریک برگ و پهن برگ برترین تیمار بود. عملكرد دانه تیمار كشت كف جوی + جابجایی جوی و پشته با تیمارهای شیمیایی كشت كف جوی + سمپاشی سراسری و كشت روی پشته + سمپاشی نواری مشابه بود. از بین روشهای كنترل غیرشیمیایی بترتیب كشت كف جوی + جابجایی جوی با پشته و كشت روی پشته + دو بار كولتیواتور بیشترین عملكرد دانه را بخود اختصاص دادند. عملكرد بیولوژیكی ذرت در تیمارهای كشت كف جوی + جابجایی جوی و پشته با تیمارهای وجین دستی و نیز عملكرد بیولوژیكی تیمار كشت روی پشته + دو بار كولتیواتور مشابه تیمارهای بود. علف شك واژهه یا کلیدی: نیكوسولفورون كاهش مصرف علفكش كشت كفجوی كولتیواسیون * Corresponding author. m.karaminejad@gmail.com

2 کرمینژاد و همکاران )۱394(/ مجله دانش علفهایهرز )2( ۱۱ ۱74 مقدمه ذرت پس از گندم و برنج سومین محصول مهم و راهبردی کشاورزی در جهان است Shahnoushi Froushani et al., (.)2012 ذرت دانهای در ایران بویژه در ساله یا اخیر بدلیل نقش و اهمیت آن در جیره غذایی طیور )65-70 درصد جیره غذایی طیور( روند رشد قابل توجهی 2012(.)Chogun, در سال ۱392 دانهای در ایران به حدود 290 داشته است سطح زیر کشت ذرت هزار هکتار و تولید آن به حدود بیش از ۱/85 میلیون تن با عملکردی معادل 6/4 تن در هکتار رسیده است )آمارنامه وزارت جهادکشاورزی ۱392(. بر اساس تحقیقات انجام شده رقابت ذرت موجب کاهش عملکرد محصول تا میزان علف های هرز 40 )Oerke et al., 2004( با درصد و در صورت عدم کنترل علف های هرز کاهش عملکرد ذرت تا 86 درصد افزایش خواهد یافت یکی از روشه یا.)Sikkema et al., 2009( رایج مدیریت علف های هرز استفاده از علفکشها و بخصوص علفکشه یا استوالکتات سینتاز )ALS( ذرت بازدارنده است 2010) al.,.(zand et از آنجا که این علفکشها از خطر مقاومت باالیی برخوردارند بنابر این استفاده از روشه یا غیرشیمیایی برای علفکشها در زراعت ذرت در اولویت است. روشه یا کاهش مصرف از یکی کاهش مصرف علفکشها در گیاهان ردیفی استفاده از روش کولتیواسیون است. در حال حاضر استفاده از روشه یا مختلف مبارزه مکانیکی با علف های هرز نظیر کاربرد کولتیواتور تبدیل به علف های هرز در نظامه یا یکی کشاورزی از ارکان اصلی پایدار شده کنترل است 2001) al.,.(hanna et al., 2000; Donald et کاربرد کولتیواتور بمنظور کنترل علف های هرز در بین ردیفه یا کاشت ذرت مانع از کاهش عملکرد محصول میگردد )2006.)Donald, در تحقیقی که توسط فورسال )2000 )Forcella, انجام گرفت استفاده از کولتیواتور در ذرت نیاز به مصرف علفکش آترازین را به میزان 50 تا 70 درصد تقلیل داد. البته کاربرد کولتیواتور برای کنترل علفه یا هرز در مرحله گیاهچهای توصیه میشود )1993 al.,.)hartzler et در آزمایشی که توسط زرگر و همکاران )2011 al., )Zargar et انجام شد کنترل مکانیکی علف های هرز در مراحل آغازین دوره رویشی بطور چشمگیری علفهایهرز پهنبرگ را در محصول چغندرقند کاهش داد. کشت گیاه در کف جوی و جابجایی جوی با پشته در مراحل بعدی از جمله روشهایی است که در برخی از محصوالت میتواند هم در افزایش کارایی مصرف آب و هم کاهش مصرف علفکشها موثر باشد (2010 al.,.(ghanbari et در ایران روش کشت درون جوی به دلیل سرازیر شدن آب برف و باران از روی پشتهها به داخل جوی و پای بوتهها و امکان استفاده بهینه از رطوبت اعماق خاك توسط گیاه برای غالت و گیاهانی که به وجین احتیاج ندارند و در شرایط دیم کاشته میشوند توصیه شده است. در تحقیقی که در استان یزد با چهار روش کشت کرتی کپهای فاروئی در کف جویچه تا محل داغ آب و نواری روی گندم کویر انجام شد مشخص گردید که کشت فاروئی در کف جویچه تا محل داغ آب بهترین وضعیت محصول را داشته است.(Haji-Akhondi et al., 1998) قنبری و همکاران )2010 al., )Ghanbari et روشه یا مختلف کشت ذرت به صورت یك و دو ردیف روی پشته و یك و دو ردیف کف جوی را مورد مطالعه قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که کارآیی مصرف آب آبیاری در الگوی کشت کف جوی در مقایسه با الگوی کشت روی پشته 83 درصد بیشتر بود. در تحقیق دیگری تغییر محل کشت در کف جوی در ذرت علوفهای باعث شد تا عملکرد علوفه به میزان ۱0 درصد افزایش یابد.(Hassanzadeh Mogadam et al., 2006) در آزمایشی دیگر تیمار کشت یك ردیف ذرت در کف جوی و تبدیل جوی به پشته در مرحله هفت برگی ذرت باعث افزایش عملکرد محصول شد.(Najafi-Nezhad et al., 2005)

3 ۱75 مقایسه الگوهای مختلف کشت ذرت دانهای بر... مرادی و همکاران )2011 al., )Moradi et تاثیر روشه یا مختلف کاشت ذرت را بر روی سه رقم زودرس متوسط رس و دیررس ذرت مورد بررسی قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که روش کاشت درون جوی و جابجایی جوی و پشته بیشترین تاثیر را بر عملکرد بیولوژیك عملکرد دانه داشت و بیشترین کنترل علف هرز نیز مربوط به این روش بود. همچنین در آزمایشی که اثر تلفیقی روشه یا کاشت و کاربرد غلظته یا مختلف علفکشه یا آترازین + آالکلر و ارادیکان را مورد مطالعه قرار گرفت روش کاشت یك ردیف کف جوی و تبدیل جوی به پشته در مرحله چهار تا شش برگی ذرت با دارا بودن باالترین میزان عملکرد )نسبت به سه الگوی دیگر( و امکان حذف کامل کاربرد علفکشها مناسبترین روش کشت ذرت دانهای بود 2010) al.,.(sarhadi et در تحقیقات گذشته برتری روش کشت یك ردیف کف جوی و تبدیل جوی به پشته در مرحله چهار تا شش برگی ذرت به اثبات رسیده ولی در کلیه این تحقیقات جایگزینی جوی و پشته به صورت دستی صورت گرفته و تلفیق آن با روشهای دیگر صورت نگرفته بود. لذا در این بررسی ضمن بکارگیری کولتیواتور جهت جابجایی جوی و پشتهها تلفیق آن با روشهای دیگر نیز مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روشها این آزمایش در مزرعه آزمایشی موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور واقع در مشکین دشت کرج با عرض جغرافیایی 35 درجه و 4۱ دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 5۱ درجه و 50 دقیقه شرقی و ارتفاع ۱200 متر از سطح دریا در سال زراعی ۱390 اجراء شد. آزمایش بصورت طرح بلوكه یا کامل تصادفی با ۱0 تیمار و چهار تکرار به شرح زیر انجام گرفت. ۱- کشت ذرت روی پشته + سمپاشی نواری با نیکوسولفورون )کروز 4 درصد اس جی( 2 لیتر در هکتار 2- کشت ذرت روی پشته + یك بارکولتیواتور در ارتفاع 45 سانتیمتری ذرت 3- کشت ذرت روی پشته + دو بارکولتیواتور در ارتفاع 25 و 45 سانتیمتری ذرت 4- کشت ذرت روی پشته + وجین دستی 5- کشت ذرت روی پشته + بدون وجین دستی 6- کشت ذرت کف جوی + سمپاشی سراسری )نیکوسولفورون 2 لیتر در هکتار( 7- کشت ذرت کف جوی + سمپاشی نواری در کف جوی )نیکوسولفورون 2 لیتر در هکتار( 8- کشت ذرت کف جوی + جابجایی جوی و پشته در مرحله 25 سانتی متری ذرت 9- کشت ذرت کف جوی + وجین دستی ۱0- کشت ذرت کف جوی + بدون وجین دستی پس از عملیات تهیه زمین شامل شخم دیسك تسطیح و کوددهی واحدهای آزمایشی با عرض سه متر و طول هشت متر مشتمل بر چهار ردیف کاشت با فاصله 75 سانتی متر احداث شد. کاشت به صورت خشکهکاری با استفاده از رقم سینگل کراس 704 و با فاصله هر بوته ۱8 سانتی متر انجام شد. بین کرتها و بلوكه یا آزمایش بترتیب یك و پنج متر فاصله به عنوان حاشیه در نظر گرفته شد. آزمایش در شرایط پوشش طبیعی علف های هرز اجرا و مورد بررسی قرار گرفت. سمپاشی بوسیله سمپاش پشتی ماتابی مجهز به دسته و نازل شرهای در مرحله چهار تا شش برگی ذرت و همزمان با سه تا چهار برگی علف های هرز انجام شد. با توجه به مساحت متفاوت سمپاشی در تیمارهای نواری نسبت به تیمار سرتاسری عملیات کالیبراسیون برای هر یك جداگانه انجام شد. سپس بر مبنای کالیبراسیون میزان علفکش مورد نیاز برای هر تیمار محاسبه و سمپاشی صورت گرفت. بر اساس آزمون عناصر خاك )جدول ۱( میزان ۱50 کیلوگرم فسفات آمونیوم قبل از کاشت و 200 کیلوگرم اوره که نیمی از آن بصورت قبل از کاشت و نیمی دیگر در مرحله هشت برگی

4 کرمینژاد و همکاران )۱394(/ مجله دانش علفهایهرز )2( ۱۱ ۱76 ذرت به صورت کودسرك در کرتهای آزمایش توزیع شد. نمونهگیری از علف های هرز در همه تیمارها 30 روز پس از جابجایی جوی و پشته از سطحی به مساحت *50 75 سانتیمتر انجام شد. ابتدا علف های هرز به تفکیك گونه شمارش و سپس وزن خشك نمونه ها بعد از 72 ساعت قرار گرفتن در آون 75 درجه سانتیگراد ثبت شد. در زمان رسیدگی کامل فیزیولوژیك ذرت پس از حذف بخشی از هر کرت به عوان اثر حاشیه مساحتی معادل سه متر مربع از دو ردیف میا ین هر کرت برداشت و عملکرد دانه و بیولوژیك اندازه گیری شد. تاریخ انجام برخی از عملیاته یا مهم در جدول 2 و اسامی علف های هرز در جدول 3 ذکر شده است. دادهه یا مربوط به علف های هرز و ذرت به کمك برنامه SAS تجزیه آماری شد و مقایسه میانگینها با استفاده از روش دانکن صورت گرفت. شایان ذکر است از آنجا که در تیمار کشت ذرت روی پشته + وجین دستی و در تیمار کشت ذرت کف جوی + وجیندستی علف های هرز وجین شده بود این دو تیمار حذف شد و تجزیه و تحلیل مربوط به علف های هرز بر روی هشت تیمار باقیمانده انجام شد. هم چنین با توجه به تاثیرخصوصیا یت مانند نوع مسیر فتوسنتزی فرم رویش و میزان تراکم بر قدرت رقابت علف هرز و ایستادگی آن در مقابل روشه یا مختلف کنترل علف های هرز برحسب گونه در دو گروه پهن برگ و باریك برگ مورد ارزیا یب قرار گرفتند. جدول 1- ویژگیه یا خاك محل آزمایش Table 1- Characteristics of soil experiment location اسیدیته كل اشباع كربن آلی ازت كل فسفر قابل جذب پتاس قابل جذب نوع بافت عمق Depth(cm) Soil Texture Loam Loam K(ava.) P(ava.) (N) (OC) Ph of paste جدول 2 زمان اجرای عملیاته یا آزمایش Table 2- Scheduled operations of experiment كاشت سمپاشی جابجایی جوی با پشته نمونه گیری برداشت Harvesting 2011/10/25 Sampling 2011/07/25 Replaced ridge by furrow 2011/06/26 Spraying 2011/06/25 Planting 2011/05/31 جدول 3 علف های هرز غالب در آزمایش Table 3- Dominant weeds in experiment Scientific name English name اسم فارسی Amaranthus retroflexus L. Chenopodium album L. Echinochloa crus- galli L. Sorghum halepense L. Datura stramonium L. redroot pigweed lambsquarters Barnyard grass Johnson grass Jimson weed تاج خروس سلمهتره سوروف قیاق تاتوره

5 ۱77 مقایسه الگوهای مختلف کشت ذرت دانهای بر... نتایج و بحث تعداد و وزن خشك علف های هرز 30 روز پس از جابجایی جوی وپشته بر اساس نتایج تجزیه واریانس دادهها اثر تیمارهای آزمایشی برتعداد و وزن خشك گونهه یا علفهرز غالب در مزرعه در سطح یك درصد معنیدار گردید )دادهها نشان داده نشده است(. در ادامه مقایسات میانگین تعداد و وزن خشك هر یك از گونهه یا غالب هرز )اعم از پهنبرگ و باریكبرگ( به صورت مجزا مورد بحث قرار خواهد گرفت پهنبرگها )تاج خروس سلمك و تاتوره( بر اساس نتایج مقایسه میانگین داده ها تراکم علف های هرز تیمارهای کشت ذرت روی پشته + دوبارکولتیواتور و کشت کف جوی + جابجایی جوی و پشته در کمترین مقدار بود )جدول 4(. در مقایسه کل تیمارها نیز دو تیمار فوق اختالف معنیداری با یکدیگر نداشتند. این نتایج با دادههای مربوط به وزن خشك علفهرز نیز )به جز برای علفهرز تاجخروس( تطابق داشت )جدول 4(. کارایی تیمارهای کشت ذرت روی پشته + دوبارکولتیواتور و تیمار کشت کف جوی + جابجایی جوی و پشته درکاهش تراکم سلمك و تاتوره و نیز وزن خشك سلمك بیشتر از تیمارهای سمپاشی نواری و سمپاشی سرتاسری بود. نتایج بدست آمده با یافته های آزمایش زرگر و همکاران ( Zargar et al., 2011( مبنی بر کارایی عملیات مکانیکی در کاهش علف های هرز پهن برگ مطابقت داشت. اگر چه کاهش جمعیت تاج خروس در تیمارهای مکانیکی)دوبار کولتیواتور و جابجایی جوی و پشته( مشابه با روشهای سمپاشی )تیمارهای کشت کف جوی + سمپاشی سراسری و کشت روی پشته + سمپاشی نواری( بود لیکن کارایی تیمارهای مکانیکی در مقایسه با روشهای شیمیایی در کاهش وزن خشك تاج خروس چندان چشمگیر نبود. بنظر میرسد تاج خروس با داشتن خصوصیات فتوسنتزی یك گیاه چهار کربنه و بدلیل برخورداری از توان رویشی و رقابتی باالتر نسبت به تاتوره و سلمك توانسته است در تیمارهای مکانیکی از فضای بدست آمده بیشتر استفاده کند. باریك برگها )سوروف و قیاق( مقایسه میانگین داده های مربوط به تراکم علف های هرز باریك برگ نیز نشان دادکه تیمار کشت ذرت روی پشته + دوبارکولتیواتور و تیمار کشت کف جوی + سمپاسی سراسری بهترین تیمارها در کاهش تراکم سوروف و قیاق بودند. تیمار کشت کف جوی + جابجایی جوی با پشته حدود 50 درصد تراکم سوروف را کاهش داد ولی در خصوص کنترل قیاق زیاد موفق نبود. این امر احتماال به دلیل آن است که قیاقهای ریزومی به قدری رشد کرده و قوی بودهاند که جابجایی جوی و پشته نتوانسته آنها را از بین ببرد )جدول 4(. از نظر وزن خشك علف های هرز بهترین تیمارها مربوط به تیمارهای شیمیایی بود )کشت روی پشته + سمپاشی نواری و کشت کف جوی + سمپاسی سراسری( و تیمارهای مکانیکی )استفاده از کولتیواتور و جابجایی جوی و پشته( زیاد موفق نبودند ( جدول 4(. با توجه به اینکه سوروف و قیاق گیاهانی چهار کربنه با توان رویشی زیاد میباشند لذا علیرغم کاهش تراکم قابل توجه این دوگونه در تیمار دوبارکولتیواتور ولی کاهش وزن خشك آنها زیاد نبود و با تیمار جابجایی جوی و پشته در وضعیت مشابهی واقع شدند. البته تیمارهای کشت ذرت روی پشته + دوبارکولتیواتور و کشت کف جوی + جابجایی جوی و پشته توانستند بترتیب )73 و 50( درصد وزن خشك سوروف و حدود 80 درصد وزن خشك قیاق را کاهش دهند که این امر در نوع خود ارزشمند است. در مجموع مقایسه روشهای کنترل مکانیکی نشان داد که کاربرد دو بار کولتیواتور در کاهش تراکم قیاق و نیز کاهش تراکم و وزن خشك سوروف موثرتر از یك بار کولتیواتور و جابجایی جوی و پشته بود. مجموع علفه یا هرز تیمار کشت ذرت کف جوی + سمپاشی سراسری و تیمار کشت ذرت روی پشته + دو بار کولتیواتور مناسبترین تیمارها در کاهش تراکم علف های هرز بودند. البته تیمار کشت

6 کرمینژاد و همکاران )۱394(/ مجله دانش علفهایهرز )2( ۱۱ ۱78 ذرت کف جوی + جابجای جوی و پشته نیز با تیمار دو بار کولیتواتور و نیز تیمارهای سمپاشی نواری درکاهش تراکم مجموع علف های هرز اثر یکسانی داشتند. کاربرد کولتیواتور و جابجایی جوی و پشته در کاهش وزن خشك علف های هرز مشابه لیکن نسبت به تیمارهای شیمیایی بخصوص تیمار سمپاشی سراسری تاثیر کمتری داشتند. میزان کارایی تیمارهای کشت ذرت روی پشته + دو بار کولتیواتور و کشت ذرت کف جوی + جابجایی جوی درکاهش وزن خشك علف های هرز حدود 50 درصد تاثیر تیمار سمپاشی نواری بود که نسبتا قابل توجه است. آزمایش فورسال )2000 )Forcella, که استفاده از کولتیواتور در ذرت را برای کاهش میزان علفکش آترازین توصیه می نماید نتایج این تحقیق را تایید می نماید. این آزمایش نشان داد که چنانچه برای کنترل علف های هرز قصد استفاده از علفکش را داشته باشیم آنگاه تفاوت چندانی بین روش کشت روی پشته و یا کشت کف جوی نخواهد بود. استفاده از ادوات کنترل مکانیکی )مانند استفاده از کولتیواتور و جابجایی جوی و پشته( برای کنترل علف های هرز پهنبرگ موجود در این آزمایش )بخصوص سلمك و تاتوره( موثر بود ولی برای کنترل علف های هرز باریك برگ کارساز نبود. زرگر و همکاران )2011 al., )Zargar et نیز استفاده از روش کنترل مکانیکی را در محصول چغندرقند بر روی علف های هرز پهن برگ مناسب گزارش نمودند که با نتایج این آزمایش مطابقت داشت. از طرفی نتایج بدست آمده با یافته های تحقیق انجام شده توسط سرحدی و همکاران (Sarhadi et al., 2010) از نظر میزان کنترل علف های هرز تفاوت داشت. در تحقیق انجام شده توسط سرحدی و همکاران جابجایی جوی با پشته به روش دستی صورت گرفت اما در این آزمایش با کولتیواتور انجام شد. از آنجا که کولتیواتوراستفاده شده در این آزمایش نتوانست به خوبی روش دستی جای جوی و پشته را عوض کند )احتماال به دلیل عریض بودن فاصله ردیفها( و در برخی موارد نیز دستگاه روی علف های هرز باریك برگ میلغزید )مشاهدات شخصی( بنابراین به نظر میرسد برای افزایش کارایی روشهای مکانیکی دسترسی به ادوات مکانیکی با قابلیت بیشتر امری ضروری است. بدیهی است در صورت طراحی و بکارگیری ادوات مکانیکی مناسب آنگاه نتایج اجرای عملیاتی نظیر جابجایی جوی و پشته در کنترل علف های هرز بسیار قابل توجه خواهد بود. عملکرد ذرت بر اساس نتایج تجزیه واریانس عملکرد ذرت اثر تیمارها بر عملکرد بیولوژیك و عملکرد دانه ذرت معنیدار شد )دادهها نشان داده نشده است(. میانگین دادهها حاکی از آن است که گذشته از تیمارهای وجین کامل بیشترین عملکرد دانه مربوط به تیمار کشت ذرت کف جوی + سمپاشی سراسری است که این تیمار نیز با دو تیمار کشت ذرت روی پشته + سمپاشی نواری و تیمار کشت ذرت کف جوی + جابجایی جوی و پشته تفاوت آماری معنیداری نداشت )جدول 5(. بدین ترتیب اگرچه بیشترین عملکرد دانه ذرت بعد از تیمارهای وجین کامل از تیمار سمپاشی سرتاسری بدست آمد لیکن کارایی روشهای مکانیکی بخصوص جابجایی جوی با پشته نیز قابل توجه میباشد. به عبارت دیگر میتوان بدون مصرف علفکش و فقط با جابجایی جوی و پشته عملکردی معادل شرایط استفاده از علف شک بدست آورد. این نتایج با یافته های بدست آمده توسط سرحدی و همکاران )2010 al., )Sarhadi et و قنبری و همکاران 2010( al., )Ghanbari et انطباق دارد. هم چنین مقایسه روشهای کنترل شیمیایی و کنترل مکانیکی بر عملکرد محصول نشان داد که افزایش عملکرد دانه بیش از عملکرد بیولوژیکی ذرت تحت تاثیر مصرف علفکش قرار گرفته است. عملکرد بیولوژیکی ذرت در تیمارهای کشت کف جوی + جابجایی جوی و پشته با تیمارهای وجین دستی از نظر آماری یکسان و در گروه مشابه قرار گرفتند. هم چنین عملکرد بیولوژیکی تیمار کشت روی پشته + دو بار کولتیواتور مشابه تیمارهای علفکش بود. شاید مهمترین دلیل

7 ۱79 مقایسه الگوهای مختلف کشت ذرت دانهای بر... Treatments جدول 4- مقایسه میانگین تراکم و وزن خشك علف های هرز 30 روز پس از انجام تیمارهای آزمایش Table 4- Mean comparison of weeds density and dry weight in 30 days after implementation of treatments Sorghum halepense Echinochloa crusgalli Datura stramonium Chenopodium album Amaranthus retroflexus Density DW Density DW Density DW Density DW Density DW Density DW Plant/m 2 g/m 2 Plant/m 2 g/m 2 Plant/m 2 g/m 2 Plant/m 2 g/m 2 Plant/m 2 g/m 2 Plant/m 2 g/m 2 Corn on ridge + band spraying 12.5 cd 3.55 cd 68.5 de 8.96 e 47 c c 5.5 c 2.18 cd 14.5 e 1.57 d 148 d c Corn on ridge + once cultivator 11.5 cd 1.68 de c c 35 c d 6.5 bc 1.92 d 28 cd 7.54 c c b Corn on ridge + twice cultivators 9.5 d 2.93 cd 54 ef d 18.5 d 7.49 d 0 d 0 e 15 e ab 97 de b Corn on ridge + weedy check 39 a b a 86 a 74.5 b b 7.7 bc 7.81 a 53.5 a ab a a Corn in furrow + broadcast spraying 1 e 0.20 e 13 f 0.94 e 41 c 9.58 d 6 bc 1.44 d 19 de 1.93 d 80 e d Corn in furrow + band spraying 9.5 d 1.50 de 32.5 ef 5.10 e 37 c c 11 a 3.53 bc 51 ab 4.85 cd 141 d c Corn in furrow + replaced ridge by furrow 15.5 c 5.73 c 97 d d 20 d 8.56 d 0 d 0 e 17.5 de b 150 d b Corn in furrow + weedy check 22 b a 238 b b 98 a 30 a 8 b 4.56 b 35 bc a 401 b 152 a DW= dry weight In each column, means with the same letter have no significant diference (Duncan α = 5%). Total weeds جدول 5- مقایسه میانگین اثر تیمارهای شیمیایی و مکانیکی برعملکرد ذرت Table 5- Mean comparison of the effects of chemical and mechanical treatments on corn yield Treatment Corn on ridge + band spraying Corn on ridge + once cultivator Corn on ridge + twice cultivators Corn on ridge + hand weeding Corn on ridge + weedy check Corn in furrow + broadcast spraying Corn in furrow + band spraying Corn in furrow + replaced ridge by furrow Corn in furrow + hand weeding Corn in furrow + weedy check In each column, means with the same letter have no significant diference (Duncan α = 5%) Grain yield (T/ha) 5.98 bc 3.99 ef 4.56 de 6.97 ab 3.55 ef 6.43 abc 4.35 e 5.55 cd 7.50 a 2.96 f Biological yield (T/ha) 15 b cd b a e bc bcd a a de

8 کرمینژاد و همکاران )۱394(/ مجله دانش علفهایهرز )2( ۱۱ ۱80 افزایش عملکرد بیولوژیکی در تیمار کشت کف جوی + جابجایی نسبت به تیمارهای علفکشی را بتوان به کارایی این تیمار در کنترل علف های هرز پهنبرگ )بخصوص سلمك و تاتوره( نسبت داد. به نظر میرسد افزایش نسبی عملکرد بیولوژیکی و عملکرد دانه ذرت در کشت کف جوی به دلیل دسترسی بیشترگیاه ذرت به منابع الزم برای رشد )بخصوص آب( باشد. قنبری و همکاران 2010( al., )Ghanbari et نیز افزایش کارایی مصرف آب در سیستم کشت کف جوی + جابجایی جوی و پشته را گزارش کردند. در مجموع نتایج نشان داد که استفاده از ادوات کنترل مکانیکی )مانند استفاده از کولتیواتور و جابجایی جوی و پشته( برای کنترل علف های هرز پهنبرگ موجود در این آزمایش در حد روش استفاده از علفکش )روشهای شیمیایی( موثر بود ولی این روشها برای کنترل علف های هرز باریكبرگ کارایی قابل قبولی نداشت. از آنجا که دادههای مربوط به عملکرد دانه ذرت نیز نشان داد که گذشته از تیمارهای وجین کامل بیشترین عملکرد دانه مربوط به تیمارهای کشت ذرت روی پشته + سمپاشی نواری )5/98 تن در هکتار( کشت ذرت کف جوی + سمپاشی سراسری )6/43 تن در هکتار( کشت ذرت کف جوی + جابجایی جوی و پشته )5/55 تن در هکتار( بود و بین این سه تیمار نیز تفاوت آماری معنیداری وجود نداشت بنابر این به نظر میرسد چنانچه برای جابجایی جوی با پشته بجای کولتیواتور از ادوات مناسب دیگری استفاده شود تیمار کشت کف جوی + جابجایی جوی با پشته بتواند ضمن کنترل قابل قبول علف های هرز عملکرد دانه را نیز در سطحی معادل روشهای شیمیایی )استفاده از علفکش( حفظ و امکان کشت ذرت بدون استفاده از علفکش را فراهم کند. در جمع بندی نهایی نتایج حاصل از علف ه ی ا هرز و عملکرد محصول در این تحقیق میتوان بیان داشت که کاربرد روشهای مکانیکی )استفاده از کولتیواتور و جابجایی جوی و پشته( در مقایسه با روشهای شیمیایی در افزایش عملکرد بیولوژیکی ذرت بیش از عملکرد دانه مفید و موثر خواهد بود. لذا چنانچه هدف از کشت ذرت برداشت محصول برای مصرف به صورت علوفه باشد آن گاه با استفاده از روشهای مکانیکی بخصوص کشت کف جوی + جابجایی جوی و پشته میتوان ضمن دستیابی به عملکرد باال با کاهش هزینههای مصرف علفکش و جلوگیری از پیامدهای نامطلوب زیست محیطی کاربرد علفکش در راستای تولید محصول سالم گام برداشت. منابع Chogun, R Situation of production of corn in Iran and worldwide. Key articles of the proceedings of the 12 rd Iranian Crop Sciences Congress. Islamic Azad University of Karaj, Pages1-19.(In Persian with English Summary) Donald, W., Kitchen, N. Sudduth, and K Between-row mowing + banded herbicide to control annual weeds and reduce herbicide use in no-till soybean (Glycine max) and corn (Zea mays). Weed Technol. 15: Donald, W.W Preemergence banded herbicides followed by only one between-row mowing controls weeds in corn. Weed Technol. 20: Fischer, R.A. and Miles, R.E The role of spatial pattern in the competition between crop plants and weeds: A theoretical analysis. Mathematical Biosci. 18: Forcella, F Rotary hoeing substitutes for twothirds rate of soil applied herbicide. Weed Technol. 14: Ghanbari, D., Zand, E., Barzegar M. and Khoramiyan, M Effect of planting pattern and herbicide on weeds, yield and water use efficiency of Corn (SC 704). Iran. J. Crop Sci. 45: 1-19.(In Persian with English Summary) Haji-Akhondi M.D., Iran-Nejad, H. and Majidi Heravan, I Study appropriate of planting methods and seeding rate of wheat in saline land of Yazd province. The Proceedings of the 5 rd Iranian Crop Sciences Congress. Karaj, Pages (In Persian with English Summary)

9 ۱8۱ مقایسه الگوهای مختلف کشت ذرت دانهای بر... Hanna, H.M., Hartzler, R.D. and Erbach, D.C High speed cultivation and banding for weed management in no-till corn. Applied Eng. Agri. 16: Hartzler, R.G., Van Kooten, B.D., Stoltenberg, D.E., Hall, E.M. and Fawcett, R.S On-farm evaluation of mechanical and chemical weed management practices in corn. Weed Technol. 7: Hassanzadeh Moghadam, H. and Basafa, M Effect of planting method and plant density on corn forage yield in saline land. The proceedings of the 9 rd Iranian Crop Sciences Congress, Tehran University Abourayhan, Page 71.(In Persian). Moradi, A., Akbari, G.H., Zand, E., Alahdadi, I., Baghestani, M.A. and Labafi, M.R Effect of different planting methods on growth indices and yield of corn in competition with common purslane and pigweed. The proceedings of the 4 rd Iranian Weed Science Congress, Pages (In Persian with English Summary). Najafi-nezhad M., Farzam-nia, M. and Javaheri, A Effect of planting pattern on yield, agronomic characteristics and water use two varieties of corn. The Proceedings of the 9 rd Congress of Crop Science, Page 205.(In Persian). Oerke, E.C., Dehne, H.W Safeguarding production losses in major crops and the role of crop protection. Crop Protec. 23: Sarhadi, A., Mohtasebi, R., Zand, E. and Baghestani, M.A Effect of different corn sowing methods on weed control, growth and grain yield of corn. Journal of Res. and develop. Agron. J. 88: (In Persian with English Summary). Shahnoushi Froushani, N., Fakari Sardehaei, B. and Kajouri Gashniani, M Check price fluctuations of corn and its precious cycle by using GARCH and harmonic Model. Agricultural Econ. 6: (In Persian). Sikkema, P.H., Soltani, N., Nurse, R.E., Vyn, R.J., Van Eerd, L. and Shropshire, C Weed control, environmental impact and profitability of weed management options in glyphosate-tolerant maize. Weed Sci Zand E., Baghestani, M.A., Soufizadeh, S., Skandari, E., Deihimfard, R., PourAzar, R., Ghezeli, F., Sabeti, P., Esfandiari, H., Mousavinik, A. and Etemadi, F Comparing the efficacy of Amicarbazon, a Triazoline, with Sulfonylurease for weed Control in maize (Zea mays). Iran. J. Weed Sci. 2: Zand, E., Baghestani, M.A., Nezam-abadi, N. and Shimi, P Herbicides and Important Weeds of Iran. Academic Publishing Center.102 Pp. (In Persian). Zargar M., Najafi, H., Fakhri, K., Mafakheri, S. and Sarajuoghi, M Agronomic evaluation of mechanical and chemical weed management for reducing use of herbicides in Single vs. twin-row sugar beet. Research on Crops. 12:

10 کرمینژاد و همکاران )۱394(/ مجله دانش علفهایهرز )2( ۱۱ ۱82 Comparison of Different Planting Patterns of Maize (Zea mays L.) on Weed Control Abstract Mohammadreza Karaminejad 1, Eskandar Zand 2 and Mohammad Ali Baghestani 2 1- Research Instructor, Iranian Research Institute of Plant Protection, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran 2- Professor, Iranian Research Institute of Plant Protection, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran To evaluate the effect of different planting patterns on weed control in corn, an a RCBD experiment with 4 replications carried out at Karaj in RCBD with 4 replications in Karaj, Iran in Experimental treatments included: Ridge planting + (band spraying; once cultivator in 45 cm corn height; twice cultivators in 25 & 45 cm corn height; hand weeding; weedy check) and bed planting + (full spraying; band spraying; replacing ridge by furrow in 25 cm corn height stage; hand weeding; weedy check). The results showed that the efficiency of mechanical treatments (twice cultivators and replacing ridge by furrow) in reducing of to reduce the density of Jimsonweed (Datura stramonium) and Lambsquaters (Chenopodium album) and dry weight of lambsquaters was more than of the band spraying and full spraying treatments. Among ridge planting treatments, ridge planting + twice cultivators and among bed planting treatments, bed planting + full spraying were the best treatments to control of barnyardgrass (Echinochloa crus-galli) and Johnsongrass (Sorghum halepense). In general, ridge planting + twice cultivators were the best treatment to control of the grass and broadleaf weeds. Grain yields obtained from bed planting + replacing ridge by furrow were the same with similar to bed planting + full spraying and ridge planting + band spraying treatments. Among the non-chemical control methods, bed planting + replacing ridge by furrow and ridge planting + twice cultivators had the highest yield respectively. Also, Besides maize biological yield was similar in bed planting + replacing ridge by furrow treatment with hand weeding, as well as and also biological yield of ridge planting + twice cultivators with were similar to chemical control treatments. Totally, it seems that by choosing the right approperate tools in mechanical control methods (like ridge planting and twice cultivators or bed planting and replacing ridge by furrow) while managing the weeds, weed management, can could be effective step towards in production healthy crops. Key words: Nicosulfuron ; herbicide reduction; furrow bed planting ; cultivation